Lęk przed bliskością – skąd się bierze i jak go przezwyciężyć?
Bliskość emocjonalna to jedna z podstawowych ludzkich potrzeb. Pomaga nam czuć się bezpiecznie, wspiera zdrowie psychiczne i fizyczne. Jednak dla wielu osób zbliżenie się do drugiego człowieka może wywoływać lęk. Dlaczego tak się dzieje? Co oznacza lęk przed bliskością w związku? I jak może pomóc psychoterapia?
Dlaczego boimy się bliskości?
Lęk przed bliskością to wewnętrzny opór przed zbliżeniem się emocjonalnym do innych ludzi, mimo że tego pragniemy. Może objawiać się trudnością w nawiązywaniu relacji, unikaniem zaangażowania lub wycofywaniem się, gdy relacja staje się zbyt bliska.
Jedną z głównych przyczyn lęku przed bliskością są wczesne doświadczenia z dzieciństwa, zwłaszcza relacje z opiekunami. To właśnie na ich podstawie tworzy się tzw. styl przywiązania.
Style przywiązania a lęk przed bliskością:
Styl lękowo-unikający – osoby z tym stylem zachowują dystans, aby uniknąć potencjalnego odrzucenia. Bliskość kojarzy im się z utratą kontroli.
Styl lękowo-ambiwalentny – takie osoby pragną bliskości, ale się jej boją. Wahają się między zbliżeniem a wycofaniem.
Nieświadome przekonania typu „nie zasługuję na miłość”, „bliskość jest niebezpieczna” mogą sabotować nasze relacje.
Trauma a lęk przed bliskością
Lęk przed bliskością może mieć również swoje źródło w traumie. Jeśli bliskie relacje wiązały się w przeszłości z bólem, przemocą emocjonalną lub odrzuceniem, mózg uczy się, że bliskość = zagrożenie. Unikanie relacji staje się mechanizmem obronnym.
Warto wiedzieć, że poczucie odrzucenia aktywuje te same obszary mózgu co fizyczny ból. Dlatego dla wielu osób unikanie bliskości to sposób na ochronę przed cierpieniem.
Lęk przed bliskością w związku
Paradoksalnie – im bardziej zależy nam na drugiej osobie, tym bardziej możemy się bać. W bliskiej relacji aktywują się:
negatywne przekonania na temat siebie („nie jestem dość dobry/dobra”),
wewnętrzny krytyk („ta osoba i tak mnie zostawi”),
niepewność i potrzeba kontroli.
Efektem może być wycofanie, chłód emocjonalny lub impulsywne zrywanie relacji. Lęk może prowadzić do samotności, mimo że w głębi serca pragniemy być blisko drugiego człowieka.
Psychoterapia indywidualna a lęk przed bliskością
Psychoterapia indywidualna to bezpieczna przestrzeń do przyjrzenia się swoim przekonaniom, schematom i emocjom związanym z relacjami. W pracy z terapeutą:
odkrywasz źródła swoich reakcji w relacjach,
rozpoznajesz mechanizmy unikania bliskości,
uczysz się lepiej rozumieć i wyrażać swoje potrzeby.
Bezpieczna, wspierająca relacja z terapeutą może być pierwszym krokiem do budowania zdrowych więzi z innymi.
Terapia par – odbudowa więzi i poczucia bezpieczeństwa
W psychoterapii par, zwłaszcza w podejściu EFT (Terapia Par Skoncentrowana na Emocjach), głównym celem jest odbudowanie poczucia więzi i bezpieczeństwa między partnerami.
Partnerzy uczą się:
wyrażać swoje emocje i potrzeby w bezpieczny sposób,
rozpoznawać ukryte schematy komunikacyjne,
reagować na siebie z większą empatią.
Z czasem budują przekonanie, że mogą na siebie liczyć – co obniża lęk i wzmacnia bliskość.
Kiedy warto rozważyć psychoterapię?
Warto skorzystać z pomocy terapeuty, jeśli:
boisz się bliskości, mimo że jej pragniesz,
masz trudność w tworzeniu lub utrzymaniu relacji,
odczuwasz lęk, gdy ktoś zbliża się do Ciebie emocjonalnie,
przeżywasz silny lęk przed porzuceniem lub odrzuceniem.
Psychoterapia pomaga przełamać schematy, zrozumieć siebie i stworzyć bezpieczne, głębokie relacje.
Szukasz wsparcia?
W naszym ośrodku oferujemy terapię indywidualną i terapię par. Pracujemy w nurcie humanistycznym i EFT, wspierając klientów w budowaniu więzi i pokonywaniu lęków. Skontaktuj się z nami, jeśli chcesz rozpocząć tę drogę.