Depresja mężczyzn. Infografika

Według oficjalnych danych depresja dotyka 4% polskich mężczyzn. Jest to jednak liczba zaniżona. W wielu przypadkach mężczyźni chętniej zwracają się do lekarza pierwszego kontaktu z bólem kręgosłupa, niż do psychiatry lub psychoterapeuty ze złym samopoczuciem psychicznym. Często także objawy depresji u mężczyzn są nietypowe, a diagnoza nastręcza trudności nawet specjalistom.

Męska depresja

Często mężczyźni, mimo iż czują, że w ich życiu dzieje się coś niepokojącego, stykają się z wieloma barierami, utrudniającymi uzyskanie wsparcia. Oto niektóre fakty dotyczące męskiej depresji:

• wielu mężczyzn niechętnie prosi o pomoc i nie lubi przyznawać się do słabości

• mężczyźni chorują 2-3 razy rzadziej niż kobiety

• Polacy z różnych przyczyn 7-krotnie częściej niż Polki skutecznie popełniają samobójstwa

• u wielu mężczyzn zaobserwować można nietypowe objawy tzw. objawy depresji typu męskiego

Typowe objawy depresji

Poniżej przestawiamy listę objawów typowych zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Aby zdiagnozować depresję stan depresyjny powinien utrzymywać się minimum 2 tygodnie (uwaga: nie wszystkie poniższe objawy muszą występować równocześnie):

• negatywne myślenie o sobie, świecie i przyszłości

• obniżony nastrój – szczególnie rano

• nieodczuwanie przyjemności, nawet w przypadku aktywności, które zazwyczaj ją sprawiały

• utrata zainteresowań

• zmęczenie

• spadek popędu seksualnego

• zmiany apetytu i niezamierzona zmiana masy ciała

• kłopoty z uwagą, koncentracją i pamięcią

• poczucie winy i bezwartościowości

• myśli o śmierci i samobójstwie

Depresja typu męskiego – atypowe objawy depresji

U niektórych mężczyzn depresja przebiega z nietypowymi objawami, często niekojarzącymi się z depresją, takimi jak:

• przemęczenie

• poirytowanie

• napady złości i zachowania agresywne

• trudności w podejmowaniu decyzji

• nadmierna aktywność, rzucanie się w wir zadań

• sięganie po używki

• zachowania ryzykowne

• podwyższona, czasem przypadkowa aktywność seksualna

• dolegliwości fizyczne (somatyczne) np. kłopoty żołądkowe, trudności ze snem, bóle pleców, bóle głowy

Depresja nie jest czymś, co należy przeczekać!

Źródła:

Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10;

Europejski Urząd Statystyczny, Mental health and related issues statistics, 2014;

D.B. Wexler, On ma depresję.

Objawy depresji u mężczyzn

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia szacuje się, że depresja może dotykać nawet 10% osób (liczba osób z diagnozą depresji to 3-4%), a kobiety chorują na nią 2-3 razy częściej niż mężczyźni. Czy oznacza to, że problem depresji u mężczyzn nie istnieje?

Depresja mężczyzn nie dotyczy?

Jest wiele odpowiedzi na pytanie skąd rzadsze diagnozowanie depresji u mężczyzn niż u kobiet. Jedna z nich zakłada, że obecnie uznawane klasyfikacje zaburzeń psychicznych wskazują na objawy bardziej charakterystyczne dla sposobu funkcjonowania i mówienia o sobie kobiet. Inna, że mężczyźni gneralnie rzadziej trafiają do specjalistów, w tym psychologów i psychiatrów. Jeszcze inne wytłumaczenie zakłada, że mężczyznom trudno przyznać się do depresji ze względu na wstyd i poczucie, że to "niemęska" choroba.

Typowe objawy depresji u mężczyzn

U niektórych mężczyzn stany depresyjne są łatwo rozpoznawalne. Trudno ich rano wyciągnąć z łóżka, przestają angażować się w życie rodzinne, nic im nie sprawia przyjemności. Zamartwiają się, a podstawowe czynności, zwykle wykonywane automatycznie, wymagają wysiłku. Pojawia się negatywne postrzeganie siebie, innych ludzi, świata i przyszłości. Mężczyzna w depresji, próbując nie dopuścić do siebie negatywnych myśli i przykrych uczuć, dlatego czasem zamyka się w swojej skorupie, wycofuje z kontaktu. Innym razem zdarza się, że bywa trudny w kontakcie, nawet agresywny. Jego depresja negatywnie wpływa na związek. Jej ofiarą pada intymność, możliwość porozumienia, emocjonalne i seksualne zainteresowanie partnerem.

Mniej typowe objawy depresji u męzczyzn

Opisane wyżej objawy dość łatwo rozpoznać. Istnieje jednak depresja, którą David Wexler nazywa „depresją typu męskiego”. To depresja, w której nie widać smutku, raczej podenerwowanie, poirytowanie, często obwinianie innych za swój zły nastrój. Depresji typu męskiego często towarzyszy potrzeba działania (niekoniecznie konstruktywnego) i szukanie zajęć, które pozwolą odwrócić uwagę od złego samopoczucia. Uczucia pozostają niewyrażone, może pojawiać się skłonność do zaprzeczania im, bagatelizowania i wybuchów. Bywa, że w reakcji na depresję mężczyzna ucieka się do przesadnych, „supermęskich” zachowań, mających maskować chorobę. Zachowania te mogą być związane z nadużywaniem alkoholu i/lub innych substancji psychoaktywnych, zwiększoną aktywnością seksualną czy próbami zapewnienia sobie przypływu energii poprzez wybuchy złości. Wielu cierpiących na depresję mężczyzn stara się uciec od trudnych emocjonalnie sytuacji, odciąć się od nich. Cierpią, ale na zewnątrz prezentują się jako niedostępni twardziele. Czasem pojawia się syndrom „Nie chcę o tym mówić”, pracoholizm, wielogodzinne przesiadywanie w internecie czy romanse.

Depresja - niemęska choroba?

Obraz „prawdziwego mężczyzny” jest ważną przeszkodą w radzeniu sobie z problemem. Przyznanie się do bezradności, cierpienia, czy lęku jest nie tylko zagrożeniem dla obrazu siebie, lecz także utrudnia możliwości otrzymania pomocy. Najbliżsi, tracąc źródło wsparcia, bezpieczeństwa, stykając się z kryzysem i często nieznośnym zachowaniem drugiej osoby, siłą próbują poradzić sobie z problemem. Każą wziąć się w garść, wrócić do poprzednich obciążających zajęć lub przeciwnie – wyręczają w czym się da. Brak możliwości sprostania zbyt dużym wymaganiom lub zbyt niskie oczekiwania mogą u chorującego mężczyzny pogłębić poczucie bezwartościowości, a w otoczeniu wzbudzić złość, pogardę i politowanie. Męska depresja często więc jest samotna podwójnie – ze swojej depresyjnej natury i jako skutek odrzucenia i izolowania się innych ludzi.

Pomoc mężczyznom w depresji

Depresja nie jest czymś, co można przeczekać. Wymaga pomocy psychologa lub psychiatry. Mężczyźni zwykle chętniej korzystają z pomocy „twardej” psychiatrii, niż „miękkiej” psychoterapii. Warto też zwrócić uwagę, że poza trudnościami ze spełnianiem ról społecznych i zawodowych, mężczyźni przed światem i sobą raczej przyznają się do objawów somatycznych (różnego rodzaju dolegliwości bólowych, problemów ze snem, chronicznego zmęczenia, problemów seksualnych) niż takich jak poczucie bezsensu, bezsilności, winy czy długotrwały smutek. W związku z tym, zamiast do psychiatry czy psychologa, udają się do lekarza pierwszego kontaktu z nadzieją na szybką zmianę swojej sytuacji. Ukryta pod tymi symptomami depresja może pozostać nierozpoznana.

Jednak jak wskazują badania, psychoterapia jest ważnym i skutecznym źródłem pomocy w depresji. Różne podejścia psychoterapeutyczne są podobnie skuteczne w leczeniu depresji. Jedni specjaliści będą pracować wraz z klientami nad możliwie szybkim powrotem do pełnienia ról społecznych, czy podjęciem pracy, inni nad zmianą destrukcyjnych przekonań, jeszcze inni poszukiwać będą wewnętrznych konfliktów. Terapeuci humanistyczni zwrócą uwagę na wewnętrzne przeżycia, własny wpływ oraz budowanie dobrych relacji. Będą wspierać akceptację własnej, nawet nieprzyjemnej rzeczywistości i uelastycznienie obrazu samego siebie. Jako osoby jesteśmy skomplikowani, a nasze funkcjonowanie ma wiele poziomów – nie ma więc jednoznacznej odpowiedzi na to jakie wsparcie jest najskuteczniejsze. Ważniejsze wydaje się mężne, pomimo niemałych przeszkód, sięgnięcie po pomoc.

Bibliografia:

Greenberg, L., S., Watson J., C., (2014). Terapia depresji skoncentrowana na emocjach., Gdańsk: Harmonia Universalis.

Wexler D., B., (2008). On ma depresję. Gdańsk: Wydawnictwo AnWero.

Zagórski, S., Galasiński, D., (2008). Depresja supermana. Charaktery nr 9 (2008).

Światowa Organizacja Zdrowia. Strona internetowa: http://www.who.int

Grupa Synapsis. Strona internetowa: http://online.synapsis.pl

Mężczyźni i psychoterapia

Większość klientów gabinetów psychoterapii stanowią kobiety. A co z mężczyznami? Czy mężczyźni rzadziej doświadczają trudności i kryzysów życiowych, które skłaniają kobiety do zgłoszenia się do psychologa?

Kiedy mężczyzna przychodzi do psychoterapeuty?

Wielu mężczyzn jest przekonanych, że ze swoimi problemami powinni poradzić sobie sami, a zgłoszenie się do psychoterapeuty kojarzy im się z poniesieniem porażki, przyznaniem się do słabości czy obawą przed okazaniem się zbyt mało męskim. Powodem, dla którego mężczyznom zdarza się zgłaszać na terapię mogą być problemy w pracy, np. jej utrata, brak satysfakcji, brak sukcesów, poczucie niezaspokojenia. Czasem pojawiają się namówieni przez partnerkę czy współpracownika. Nierzadko zgoda na udział w psychoterapii to efekt ultimatum postawionego mężczyźnie przez kogoś dla niego ważnego. W mniejszości są ci, którzy zgłaszają się po pomoc, z powodu trudności w relacjach z ludźmi, depresji, lęku czy potrzeby poprawy jakości swojego życia. Częściej niż kobiety szukają pomocy w związku z nadużywaniem alkoholu, środków psychoaktywnych, wybuchami gniewu czy agresywnymi zachowaniami. Zdarza się, że w pewnym momencie życia mężczyzna zdaje sobie sprawę z ceny jaką zapłacił za sukces zawodowy. Niespełnienie w życiu osobistym, poczucie obcości we własnym domu mogą go zmotywować do podjęcia terapii.

Dlaczego mężczyznom trudniej przyjść na psychoterapię?

Istnieje stereotyp mężczyzny jako kogoś skrytego, niechętnie rozmawiającego o swoim wnętrzu, uczuciach, obronnie reagującego na próby zbliżenia się. Cechy, które sprawiają, że mężczyznom trudno mówić o swoich uczuciach (a uczucia są często obecne w procesie psychoterapii) to wstyd oraz dystansowanie się od uczuć, kierowanie się w życiu rozsądkiem, nieobecność emocjonalna („Nie wiem, co czuję”). Te cechy mają za zadanie chronić mężczyznę przed cierpieniem emocjonalnym związanym z innymi męskimi cechami: niepewnością własnej męskości, skupieniem na sobie, agresją, skłonnością do autodestrukcji oraz traktowaniem seksu jako formy odreagowania konfliktów emocjonalnych, które seksu nie dotyczą. Pod wszystkimi tymi „obronami przed światem” kryje się jednak wrażliwa dusza. Mężczyzna korzystający z psychoterapii ma możliwość pogłębić samoświadomość, zrozumieć i polubić siebie ale też nauczyć się nazywać i rozpoznawać emocje, wyrażać je. Dzięki pracy nad sobą w procesie psychoterapii może podnieść jakość swoich związków z ludźmi i życia.

Alon Gratch, Gdyby mężczyźni umieli mówić. Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza, 2005